Kompas

Levenscyclusanalyse (LCA)

3 minuten leestijd

Levenscyclusanalyse (LCA) is een gestandaardiseerde methodologie voor het kwantificeren van de milieu-impact van een product, proces of dienst gedurende de gehele levenscyclus, van wieg tot graf of wieg tot wieg.

Definitie

Een Levenscyclusanalyse (LCA), ook wel levensloopanalyse genoemd, is een systematische methode om de milieueffecten van een product, proces of dienst te beoordelen. Dit omvat alle fasen, van de winning van grondstoffen, productie, transport, gebruik, tot en met de afvalverwerking of recycling aan het einde van de levensduur. Het doel is om een compleet beeld te krijgen van de milieuprestaties en om knelpunten te identificeren waar verbeteringen mogelijk zijn.

Standaardisatie

LCA’s worden uitgevoerd volgens internationale standaarden, met name de ISO 14040-serie (ISO 14040:2006 en ISO 14044:2006), wat zorgt voor consistentie en vergelijkbaarheid van de resultaten.

Kenmerken

Een LCA omvat typisch vier hoofdfasen:

1. Doel en Reikwijdte (Goal and Scope Definition)

  • Doel: Waarom wordt de LCA uitgevoerd? (bijv. productverbetering, marketingclaims, beleidsondersteuning).
  • Reikwijdte: Welke productlevenscyclusfasen worden meegenomen? (bijv. van wieg tot graf, van wieg tot poort, van wieg tot wieg). Welke functionele eenheid wordt gebruikt? (bijv. één kilogram staal, één vierkante meter vloerbedekking).
  • Systeemgrenzen: Welke processen en inputs/outputs worden wel en niet meegenomen.

2. Levenscyclusinventarisatie (Life Cycle Inventory - LCI)

  • Dataverzameling: Kwantificeren van alle relevante inkomende (grondstoffen, energie) en uitgaande (emissies naar lucht, water, bodem, afval) stromen voor elke fase van de levenscyclus.
  • Data-uitdagingen: Dit is vaak de meest arbeidsintensieve fase, waarbij gedetailleerde en betrouwbare data nodig is, vaak ondersteund door milieuprestatieberekeningen en digitale productpaspoorten.

3. Levenscyclusimpactbeoordeling (Life Cycle Impact Assessment - LCIA)

  • Impactcategorieën: De verzamelde inventarisgegevens worden vertaald naar potentiële milieueffecten (impactcategorieën), zoals:
    • Klimaatverandering (CO₂-voetafdruk)
    • Verzuring
    • Eutrofiëring
    • Uitputting van hulpbronnen
    • Toxiciteit (menselijke gezondheid, ecosystemen)
  • Methoden: Gebruik van specifieke LCIA-methoden (bijv. ReCiPe, CML) om de milieueffecten te berekenen en te aggregeren.

4. Interpretatie (Interpretation)

  • Analyse van Resultaten: De bevindingen van de LCI en LCIA worden geanalyseerd om conclusies te trekken, aanbevelingen te doen en de onzekerheden te bespreken.
  • Knelpunten: Identificatie van de belangrijkste milieuknelpunten in de levenscyclus van het product.

Toepassing

LCA is een krachtig instrument met diverse toepassingen in de industrie:

1. Productontwikkeling en Ontwerp

  • Eco-design: Ondersteunt het ontwerpen van duurzamere producten door inzicht te geven in de milieueffecten van verschillende materiaal- en proceskeuzes (zie ook Ecodesign-richtlijn).
  • Materiaalvergelijking: Helpt bij het kiezen van materialen met een lagere milieu-impact.

2. Strategische Planning en Besluitvorming

  • Duurzaamheidsstrategie: Biedt een wetenschappelijke basis voor de duurzaamheidsstrategie van een bedrijf en helpt bij het stellen van prioriteiten.
  • Investeringsbeslissingen: Ondersteunt beslissingen over investeringen in nieuwe technologieën of processen met een lagere milieu-impact.

3. Marketing en Communicatie

  • Milieuclaims: Onderbouwt milieuclaims op producten (bijv. ‘klimaatneutraal’, ‘gerecycled’) en helpt greenwashing te voorkomen.
  • Milieuproductverklaringen (EPD): Vormt de basis voor het opstellen van Environmental Product Declarations (EPD’s), die transparante en vergelijkbare informatie over de milieuprestaties van producten bieden.

4. Compliance en Regelgeving

  • Naleving: Helpt bedrijven te voldoen aan bestaande en toekomstige milieuwetgeving en rapportageverplichtingen, zoals de CSRD en de vereisten voor het Digitaal Productpaspoort.
  • Beleidsondersteuning: Biedt overheden en beleidsmakers inzicht in de milieueffecten van producten en sectoren, ter ondersteuning van duurzaamheidsbeleid.

Gerelateerde begrippen

Bronnen

  • ISO 14040:2006 en ISO 14044:2006: Internationale standaarden voor Levenscyclusanalyse.
  • Europees Milieuagentschap (EEA): Publicaties en data over LCA en milieueffecten. [Link naar EEA website]
  • PRé Sustainability: Ontwikkelaars van SimaPro LCA-software en kenniscentrum. [Link naar PRé Sustainability]
  • Nationale Milieu Database (NMD): Database met milieudata van bouwproducten in Nederland, vaak gebaseerd op LCA-principes. [Link naar NMD website]

← Terug naar Duurzaamheid & Compliance kaart

Grafiekweergave

Backlinks