ASME Sectie IX – kwalificatie voor lassen is een begrip binnen de industriële digitalisering en lasnormen & certificering.
Definitie
ASME Section IX is de Amerikaanse norm voor kwalificatie van lasprocedures, lassers en lasoperators voor drukdragende constructies. Deze sectie van de ASME Boiler and Pressure Vessel Code definieert de vereisten voor het kwalificeren en certificeren van laspersoneel en lasprocedures die gebruikt worden bij de fabricage van drukvaten, ketels, pijpleidingen en nucleaire componenten. In de metaalindustrie wordt ASME Section IX wereldwijd toegepast als referentiestandaard voor hoogwaardige laskwalificaties, ook buiten de Verenigde Staten.
Kenmerken
1. Procedure Qualification Record (PQR) Vereisten
Essentiële Variabelen
- P-nummers: Materiaalgroeperingen gebaseerd op metallurgische eigenschappen
- F-nummers: Classificatie van lastoevoegmaterialen naar samenstelling
- A-nummers: Verdere onderverdeling van F-nummers voor chemische samenstelling
- Diktebeperking: Gekwalificeerde materiaaldikte bereiken per PQR
Additionele Essentiële Variabelen
- Kerfslag vereisten: Voor materialen die kerbslagwaarden vereisen
- Chemische analyse: Voor P-8 (9% Ni staal) en andere speciale materialen
- Warmtebehandeling: Voor precipitation hardening en duplex materialen
- Lage temperatuur service: Voor criogene toepassingen onder -29°C
2. Welder Performance Qualification (WPQ)
Kwalificatievereisten
- Test Coupons: Standaard testplaten voor verschillende lasposities
- Beproevingswijzen: Buigproeven, radiografie of ultrasoon onderzoek
- Acceptatiecriteria: Specifieke eisen voor buighoek en defectlimieten
- Re-qualification: Vereisten voor hernieuwde kwalificatie
Positiekwalificaties
- 1G (vlakke positie): Horizontale positie, bovenkant lassen
- 2G (horizontale positie): Verticaal vlak, horizontaal lassen
- 3G (verticale positie): Verticaal vlak, verticaal omhoog lassen
- 4G (overhead positie): Horizontaal vlak, onderkant lassen
- 5G en 6G (pijp posities): Vaste pijp, verschillende hoeken
3. Variables die Re-qualification Vereisen
Proceswijzigingen
- Lasproces: Wijziging van GTAW naar GMAW of andere processen
- Elektrodegroep: Verandering van F-nummer classificatie
- Beschermgas: Wijziging in gassamenstelling of debiet
- Stroompolariteit: DCEP naar DCEN of AC wijziging
Materiaalwijzigingen
- P-nummer groep: Overstap naar andere materiaalgroep
- Dikte: Buiten gekwalificeerde dikterange
- Diameter: Voor pijpwerk buiten gekwalificeerde range
- Positie: Kwalificatie voor nieuwe lasposities
4. Documentatie en Record Keeping
PQR Documentatie
- Werkelijke parameters: Daadwerkelijk gebruikte lasparameters
- Testresultaten: Mechanische eigenschappen en NDT resultaten
- Metallurgisch onderzoek: Macro-ets en hardheidsmetingen
- Kwalificatiebereik: Afgeleide bereiken voor WPS ontwikkeling
WPQ Certificering
- Continuity of Employment: Bewijs van continue werkzaamheid
- Six Month Rule: Re-qualification na 6 maanden inactiviteit
- Employer Responsibility: Werkgever verantwoordelijk voor records
- Transfer Procedures: Overdracht van kwalificaties tussen werkgevers
Toepassing
1. Drukvatfabricage
ASME Section VIII Toepassingen
- Ongestookte drukvaten: Process vessels, heat exchangers, reactors
- Druk Division 1: Standaard ontwerpmethoden tot 3000 psi
- Druk Division 2: Alternative rules met hogere ontwerpspanningen
- Druk Division 3: High pressure vessels boven 10.000 psi
Speciale Toepassingen
- Criogene vaten: LNG, vloeibare stikstof en zuurstoftanks
- Hoge temperatuur service: Petrochemische reactors en reformers
- Corrosieve media: Roestvrij staal en speciale legeringen
- Nuclear vessels: Klasse 1, 2 en 3 componenten per Section III
2. Ketelconstructies
ASME Section I Toepassingen
- Stoomketels: Fire-tube en water-tube ketels
- Economizers: Rookgas warmteterugwinning systemen
- Superheaters: Oververhitte stoom productie
- Reheaters: Stoom herverwarming in power plants
Elektriciteitsopwekking
- Utility boilers: Grote kolencentrales en gasturbines
- Industrial boilers: Process stoom voor industrie
- Waste heat boilers: Afvalwarmte benutting
- Recovery boilers: Chemische industrie terugwinning
3. Pijpleidingsystemen
ASME B31 Code Families
- B31.1 Power Piping: Elektriciteitscentrale leidingsystemen
- B31.3 Process Piping: Chemische en petrochemische industrie
- B31.4 Pipeline Transportation: Olie en vloeibare stof transport
- B31.8 Gas Transmission: Aardgas distributie en transport
Industriële Toepassingen
- Refinaderijen: Destillatie, cracking en reforming units
- Chemische fabrieken: Process piping voor chemische processen
- LNG faciliteiten: Criogene piping systemen
- Offshore platforms: Marine piping onder extreme condities
4. Kernenergietoepassingen
ASME Section III Klassen
- Klasse 1: Reactor pressure vessel en primaire kringloop
- Klasse 2: Belangrijke hulpsystemen en containment
- Klasse 3: Ondersteunende systemen en koelwater
- MC en CC: Metal en concrete containment structures
Speciale Vereisten
- Code Stamping: Authorized Nuclear Inservice Inspector
- Material Traceability: Volledige materiaalgeschiedenis tracking
- Heat Treatment: Mandatory stress relief en solution annealing
- 100% Examination: Volledige volumetrische inspectie vereist
5. Internationale Acceptatie
Wereldwijde Toepassing
- Olie en gas industrie: Shell, ExxonMobil, BP company specs
- Offshore constructie: DNV, ABS, Lloyds acceptance
- Power generation: Wereldwijde ASME stamp recognition
- Petrochemicals: Total, BASF, Dow Chemical specifications
Equivalente Standaarden
- EN ISO 15614: Europese equivalent voor PQR
- EN 287: Europese equivalent voor WPQ
- JIS Z 3801: Japanese welding qualification standard
- CSA W47.1: Canadian welding qualification code
Gerelateerde begrippen
ASME Code Familie:
- ASME Section VIII (Pressure Vessels)
- ASME Section I (Power Boilers)
- ASME Section III (Nuclear Power)
- ASME B31 (Pressure Piping Codes)
Laskwalificatie Documentatie:
- Procedure Qualification Record (PQR)
- Welding Procedure Specification (WPS)
- Welder Performance Qualification (WPQ)
- Essential Variables (Essentiële Variabelen)
Materiaal Classificatie:
- P-Numbers (Materiaalgroeperingen)
- F-Numbers (Electrode Classifications)
- A-Numbers (Chemical Analysis Groups)
- Material Specifications
Kwaliteitsborging:
Gerelateerde Normen:
Bronnen
- ASME Section IX: Welding, Brazing, and Fusing Qualifications (2023 Edition)
- ASME Section VIII: Pressure Vessels Division 1, 2, and 3
- ASME Section I: Power Boilers Rules for Construction
- ASME Section III: Nuclear Power Plant Components
- ASME B31.1: Power Piping Code
- ASME B31.3: Process Piping Code
- National Board of Boiler and Pressure Vessel Inspectors: Certification programs
← Terug naar Lasnormen & Certificering kaart