Kompas

Bottleneck‑analyse

4 minuten leestijd

Bottleneck‑analyse is een begrip binnen de industriële digitalisering en procesoptimalisatie & organisatie.

Definitie

Bottleneck-analyse is een methodiek die wordt gebruikt om de beperkende factor (de ‘bottleneck’) in een proces te identificeren. Een bottleneck is een stap in een proces die de doorvoer van het gehele systeem beperkt, omdat de capaciteit ervan lager is dan de vraag of de capaciteit van andere stappen. Het doel is om deze knelpunten te vinden en te optimaliseren om de algehele efficiëntie en doorvoer te verbeteren.

Theory of Constraints

Bottleneck-analyse is een kernonderdeel van de Theory of Constraints (TOC), ontwikkeld door Eliyahu Goldratt. TOC stelt dat elk systeem ten minste één beperking heeft die de prestaties ervan bepaalt, en dat het verbeteren van deze beperking de meest effectieve manier is om de algehele prestaties te verbeteren.

Kenmerken

Bottleneck-analyse kenmerkt zich door de volgende aspecten:

1. Identificatie van het Knelpunt

  • Visuele inspectie: Observeren van het proces om te zien waar werk zich opstapelt of waar machines stil staan.
  • Data-analyse: Analyseren van procesdata zoals cyclustijden, wachttijden, voorraadniveaus en doorvoer om de stap met de laagste capaciteit te vinden.
  • Simulatie: Gebruik van simulatiemodellen om de impact van verschillende scenario’s op de doorvoer te testen en knelpunten te identificeren.
  • Wachttijden: De stap direct vóór een lange wachtrij is vaak het knelpunt.

2. Impact van Knelpunten

  • Beperkte doorvoer: De doorvoer van het hele proces kan nooit hoger zijn dan de capaciteit van het knelpunt.
  • Verhoogde doorlooptijden: Knelpunten leiden tot langere wachttijden en daardoor langere doorlooptijden.
  • Opbouw van voorraad: Werk hoopt zich op voor het knelpunt, wat leidt tot hogere work-in-progress (WIP) voorraden.
  • Stress en inefficiëntie: Medewerkers voor het knelpunt kunnen overbelast raken, terwijl medewerkers na het knelpunt mogelijk onderbenut zijn.

3. Stappen in Bottleneck-analyse

  1. Identificeer het systeem en de doelstelling: Wat is het proces en wat wil je bereiken (bijv. hogere doorvoer, kortere doorlooptijd)?
  2. Identificeer het knelpunt: Vind de stap die de flow beperkt.
  3. Exploiteer het knelpunt: Zorg ervoor dat het knelpunt altijd optimaal benut wordt (bijv. door het continu te voeden met werk, minimaliseren van stilstand).
  4. Ondergeschikt maken van andere stappen: Pas de snelheid van andere stappen aan op de capaciteit van het knelpunt om overproductie en opbouw van voorraad te voorkomen.
  5. Verhoog de capaciteit van het knelpunt: Investeer in het knelpunt om de capaciteit te vergroten (bijv. extra machine, snellere technologie, extra personeel).
  6. Herhaal het proces: Zodra een knelpunt is opgelost, kan een nieuw knelpunt ontstaan. Het proces van continue verbetering is cyclisch.

Toepassing

Bottleneck-analyse wordt breed toegepast in diverse industriële sectoren:

1. Productie en Maakindustrie

  • Productielijnen: Identificeren van de langzaamste machine of processtap die de output van de hele lijn beperkt.
  • Assemblage: Opsporen van knelpunten in de assemblageprocessen die leiden tot opstoppingen of vertragingen.
  • Kwaliteitscontrole: Als kwaliteitscontroles te lang duren, kunnen ze een knelpunt vormen voor de doorvoer.

2. Logistiek en Supply Chain

  • Magazijnoperaties: Identificeren van knelpunten in orderpicking, verpakking of verzending.
  • Transport: Analyseren van transportroutes of laad-/losprocessen die vertragingen veroorzaken.

3. Dienstverlening

  • Klantenservice: Opsporen van knelpunten in de afhandeling van klantvragen of klachten.
  • Softwareontwikkeling: Identificeren van fasen in het ontwikkelproces die de doorlooptijd van projecten vertragen.

Voordelen

  • Verhoogde doorvoer: Door het knelpunt te optimaliseren, kan de output van het hele systeem worden verhoogd.
  • Kortere doorlooptijden: Vermindert wachttijden en versnelt de flow van werk door het proces.
  • Lagere kosten: Vermindert work-in-progress (WIP) voorraden en optimaliseert resourcegebruik.
  • Betere besluitvorming: Helpt bij het richten van verbeterinspanningen op de meest impactvolle gebieden.
  • Verhoogde efficiëntie: Zorgt voor een soepelere en meer gebalanceerde procesflow.

Gerelateerde begrippen

Bronnen

  • Goldratt, Eliyahu M.: The Goal: A Process of Ongoing Improvement (1984). Het baanbrekende boek over de Theory of Constraints.
  • Theory of Constraints International Certification Organization (TOCICO): Biedt certificeringen en middelen over TOC en bottleneck-analyse. [Link naar TOCICO website]
  • Lean Enterprise Institute (LEI): Biedt publicaties en training over bottleneck-analyse in de context van Lean. [Link naar LEI website]
  • Wikipedia: Bottleneck. [Link naar Wikipedia]

← Terug naar Procesoptimalisatie & Organisatie kaart

Grafiekweergave

Backlinks