Procesbeschrijving is de systematische documentatie van werkwijzen, verantwoordelijkheden en controles binnen productie- en bedrijfsprocessen. In de metaalindustrie vormen procesbeschrijvingen de basis voor ISO 9001 implementatie en ondersteunen zij verandermanagement door duidelijke structuur en transparantie.
Definitie
Procesbeschrijving is de gestructureerde vastlegging van alle stappen, inputs, outputs, verantwoordelijkheden en controlepunten van een proces. In de context van ISO 9001 en kwaliteitsmanagement moeten procesbeschrijvingen helder, actueel en praktisch uitvoerbaar zijn. Voor de metaalindustrie omvatten ze zowel productieprocessen als ondersteunende processen zoals inkoop, onderhoud en kwaliteitscontrole.
Kenmerken
Processtructuur
- Procesinput: Materialen, informatie en resources die het proces binnenkomen
- Procesactiviteiten: Concrete stappen en handelingen in volgorde
- Procesoutput: Eindproducten, diensten of informatie die het proces verlaten
- Procescontroles: Controlepunten, metingen en verificaties tijdens het proces
Documentatie-elementen
- Doel en scope: Waarom het proces bestaat en wat het bereik is
- Verantwoordelijkheden: Wie doet wat binnen het proces
- Inputs en outputs: Wat er in het proces ingaat en wat eruit komt
- Procesflow: Visuele weergave van processtappen via stroomdiagrammen
Stroomdiagrammen (Flowcharts)
- Processtap symbolen: Rechthoeken voor activiteiten, diamanten voor beslispunten
- Flowlijnen: Pijlen die de richting en volgorde van het proces aangeven
- Beslispunten: Ja/nee keuzes die het proces kunnen splitsen of samenvoegen
- Start/stop punten: Duidelijke begin- en eindpunten van het proces
ISO 9001 Vereisten
- Proces-identificatie: Alle processen moeten geïdentificeerd en gedocumenteerd zijn
- Proces-interacties: Hoe processen met elkaar verbonden zijn
- Proces-criteria: Meetbare criteria voor procesbeheersing en -effectiviteit
- Resource-toewijzing: Welke mensen, middelen en informatie nodig zijn
Toepassing
Productieprocessen in de Metaalindustrie
- Laprocessen: Stap-voor-stap beschrijving van lasvoorbereiding tot eindcontrole
- Bewerkingsprocessen: Beschrijving van frezen, draaien, slijpen inclusief machine-instellingen
- Assemblagprocessen: Montage-instructies met kwaliteitscontroles per stap
- Behandelingsprocessen: Oppervlaktebehandeling, warmtebehandeling met procesparameters
Ondersteunende Processen
- Inkoop en leveranciersbeheer: Van behoeftebepaling tot levering en beoordeling
- Onderhoud: Preventief en correctief onderhoud van machines en apparatuur
- Kwaliteitscontrole: Inspectie- en testprocedures voor materialen en producten
- Document- en revisiebeheer: Beheer van tekeningen, specificaties en procedures
Stroomdiagram Voorbeelden voor ISO 9001
Klachtafhandeling Proces
Start → Klacht ontvangen → Klacht registreren →
Oorzaakanalyse → Correctieve maatregelen →
Implementatie → Verificatie effectiviteit →
Klant informeren → Proces afsluiten
Inkoop Materialen Proces
Materiaalbehoefte → Leverancierselectie →
Offerte aanvragen → Offerte beoordelen →
Bestelling plaatsen → Levering ontvangen →
Inkomende controle → Goedkeuring/afkeuring →
Opslag/gebruik → Leveranciersbeoordeling
Productie Planning
Klantorder → Capaciteitsplanning →
Materiaalbeschikbaarheid → Werkorderaanmaak →
Productie inplannen → Productie uitvoeren →
Kwaliteitscontrole → Verzending →
Klant feedback
Verwante begrippen
ISO 9001 Kwaliteitsmanagement:
- ISO 9001 Kwaliteitsmanagement - Overkoepelende norm voor procesbeheersing
- Kwaliteitsmanagementsysteem (QMS) - Systeem waarin procesbeschrijvingen zijn geïntegreerd
- Auditmanagement - Controle op naleving van procesbeschrijvingen
- Controleplan - Specifieke kwaliteitscontroles binnen processen
Procesoptimalisatie:
- Value Stream Mapping - Visualisatie van waardestroom en verspilling
- Lean Manufacturing - Eliminatie van niet-waardetoevoegende processtappen
- Continue Verbetering - Systematische procesverbetering
- Kaizen - Kleine, continue verbeteringen in processen
Verandermanagement:
- Verandermanagement - Procesbeschrijvingen ondersteunen organisatorische verandering
- Pournelles IJzeren Wet - Risico dat procesbeschrijvingen bureaucratisch worden
- Standaard Werkinstructies - Gedetailleerde uitwerking van processtappen
Verwante concepten
Documentatie en Instructies:
- Werkinstructie - Gedetailleerde stap-voor-stap instructies
- Controleplan - Specifieke controles en metingen per proces
- Inspectieplan - Systematische product- en procesinspectie
Kwaliteitscontrole:
- First Article Inspection - Eerste stuks controle bij procesopstart
- Non-Conformance Report - Afwijkingen van procesbeschrijvingen
- CAPA - Maatregelen bij procesafwijkingen
Metaalindustrie Specifiek:
- Productpaspoort - Digitale procestraceerbaarheid
- Batchnummer - Koppeling van processen aan productielots
- MES - Digitale procesbesturing en monitoring
Bronnen
- ISO 9001:2015 - Quality management systems — Requirements
- ISO 9000:2015 - Quality management systems — Fundamentals and vocabulary
- NEN-EN-ISO 9001:2015 - Nederlandse implementatie
- APQP (Advanced Product Quality Planning) - Automotieve procesontwikkeling
- BPMN 2.0 (Business Process Model and Notation) - Standaard voor procesmodellering
← Terug naar Productstructuur & Documentatie kaart