Kompas

Stuklijst / Bill of Materials (BOM)

4 minuten leestijd

Stuklijst / Bill of Materials (BOM) is een gestructureerde lijst die alle componenten, materialen, onderdelen en hun hoeveelheden definieert die nodig zijn om een product te maken, assembleren of repareren.

Definitie

Een Stuklijst (Bill of Materials - BOM) is een formele, hiërarchische lijst van alle componenten, onderdelen, assemblages, subassemblages, intermediaire producten, en grondstoffen die nodig zijn om een eindproduct te vervaardigen. Het fungeert als de “recept” voor productie en vormt de basis voor planning, inkoop, kostencalculatie en productiebesturing.

Hiërarchische Structuur

Een BOM wordt georganiseerd in niveaus:

  • Niveau 0: Eindproduct (bijv. fiets)
  • Niveau 1: Hoofdcomponenten (wielen, frame, stuur, zadel)
  • Niveau 2: Subcomponenten (banden, pedalen, spaken, reflectoren)
  • Niveau 3: Basisonderdelen en materialen

Types van BOMs

Engineering BOM (EBOM)

Engineering BOM wordt gecreëerd door het ontwerpteam:

  • Gebaseerd op CAD-ontwerpen en productspecificaties
  • Bevat alle conceptuele componenten en hun relaties
  • Include geometrische en functionele eigenschappen
  • Wordt gebruikt voor productontwikkeling en validatie

Manufacturing BOM (MBOM)

Manufacturing BOM wordt geoptimaliseerd voor productie:

  • Aangepast aan werkelijke productieprocessen
  • Bevat productie-specifieke informatie (routing, bewerkingen)
  • Include gereedschappen, fixtures en consumables
  • Geoptimaliseerd voor efficiënte productie en assemblage

Service BOM (SBOM)

Service BOM voor onderhoud en reparatie:

  • Bevat vervangbare onderdelen en spare parts
  • Include service-specifieke componenten
  • Gekoppeld aan onderhoudsschema’s en procedures
  • Gebruikt voor after-sales support en field service

Structuur en Componenten

BOM Header Informatie

  • Product identificatie: Artikelnummer, beschrijving, versie
  • Geldigheidsperiode: Effectieve datums, revisie status
  • Authorisatie: Goedkeuringen, verantwoordelijke personen
  • Configuratie: Product varianten, opties

BOM Line Items

Elke regel in de BOM bevat:

  • Component identificatie: Onderdeel nummer, beschrijving
  • Hoeveelheid: Aantal per eenheid eindproduct
  • Eenheid: Stuks, kg, liter, meter
  • Positie nummer: Reference designator
  • Substitute components: Alternatieve onderdelen
  • Lead time: Doorlooptijd voor beschikbaarheid

Attributen en Properties

BOM Line Attributes:
├── Identification
│   ├── Part Number
│   ├── Description
│   └── Reference Designator
├── Quantity Information
│   ├── Quantity per Assembly
│   ├── Unit of Measure
│   └── Scrap Factor
├── Sourcing Details
│   ├── Preferred Supplier
│   ├── Lead Time
│   └── Cost Information
└── Manufacturing
    ├── Make vs Buy
    ├── Phantom Assembly
    └── Operation Sequence

BOM Management en Configuratie

Configureerbare BOMs

  • Variant BOMs: Voor product varianten en opties
  • Option Classes: Keuze tussen alternatieven
  • Conditional Logic: Regels voor componentkeuze
  • Effectivity Dating: Tijd-afhankelijke configuraties

Phantom Assemblies

Phantom (virtuele) assemblages zijn:

  • Logische groeperingen zonder fysieke vorm
  • Tijdelijke assemblages die direct worden gedemonteerd
  • Vereenvoudiging van complexe structures
  • Kostenbesparing door eliminatie van assemblage stappen

Multi-Level BOMs

Fiets (Niveau 0)
├── Voorwiel Assembly (Niveau 1)
│   ├── Velg (Niveau 2)
│   ├── Spaken (Niveau 2) - Qty: 32
│   ├── Naaf (Niveau 2)
│   └── Band (Niveau 2)
├── Frame Assembly (Niveau 1)
│   ├── Hoofdframe (Niveau 2)
│   ├── Voorvork (Niveau 2)
│   └── Lagers (Niveau 2) - Qty: 4
└── Aandrijving Assembly (Niveau 1)
    ├── Crankstel (Niveau 2)
    ├── Ketting (Niveau 2)
    └── Cassette (Niveau 2)

Toepassing in Systemen

ERP Integration

ERP systemen gebruiken BOMs voor:

  • Material Requirements Planning (MRP): Materiaalbehoefteplanning
  • Kostencalculatie: Product costing en pricing
  • Inkoop planning: Purchase order generation
  • Inventaris beheer: Stock level optimization

PLM Integration

PLM systemen beheren:

  • EBOM tijdens productontwikkeling
  • Change management: Engineering change orders
  • Version control: BOM revisie beheer
  • Collaboration: Multi-disciplinaire teams

MES Integration

MES gebruikt BOMs voor:

  • Productie planning: Work order creation
  • Material allocation: Component toewijzing
  • Quality control: Inspection en testing requirements
  • Traceability: Product genealogie tracking

BOM Accuracy en Maintenance

Data Integrity

  • Single source of truth: Centrale BOM repository
  • Change control: Gecontroleerde wijzigingsprocedures
  • Approval workflows: Multi-level authorization
  • Audit trails: Traceerbare wijzigingshistorie

BOM Accuracy Metrics

  • Completeness: Alle benodigde componenten aanwezig
  • Correctness: Juiste hoeveelheden en specificaties
  • Currency: Up-to-date informatie
  • Consistency: Geen conflicten tussen systemen

Common BOM Errors

  • Missing components: Ontbrekende onderdelen
  • Incorrect quantities: Verkeerde hoeveelheden
  • Outdated revisions: Verouderde versies
  • Circular references: Oneindige loops in structuur

Impact op Bedrijfsprocessen

Cost Management

  • Material cost rollup: Geaggregeerde materiaalkosten
  • Labor cost allocation: Arbeidskosten toewijzing
  • Overhead distribution: Indirecte kosten verdeling
  • Target costing: Kostendoelstellingen

Supply Chain Management

  • Supplier qualification: Leverancier validatie
  • Lead time planning: Doorlooptijd management
  • Risk assessment: Supply continuity analysis
  • Cost optimization: Sourcing strategies

Quality Assurance

  • Specification compliance: Voldoen aan eisen
  • Supplier quality: Leverancier kwaliteitsbeheer
  • Change impact: Effect van wijzigingen
  • Regulatory compliance: Wettelijke vereisten

Digital Twin Integration

BOMs in Digital Twin omgevingen:

  • As-built BOMs: Werkelijke geïnstalleerde configuratie
  • Real-time updates: Live configuratie wijzigingen
  • Predictive maintenance: Component levensduur voorspelling
  • Performance optimization: Data-gedreven verbeteringen

Gerelateerde begrippen

Product Structuur:

Planning & Control:

Traceability & Quality:

Bronnen

  • APICS Supply Chain Operations Reference Model (SCOR)
  • ISO 10007 Configuration Management Guidelines
  • PLM Implementation Best Practices
  • MRP/ERP System Documentation

← Terug naar Productstructuur & Documentatie kaart

Grafiekweergave

Backlinks